Vraag over radiocompressie

vragen 05-04-2018 12:04

Ik heb een technische vraag: tracks van mijn band zijn inmiddels meerdere malen gedraaid door (lokale) radiostations. Als ik dan dingen terugluister, valt het me altijd op hoe de radiocompressor m'n tracks verkloot. Is er een manier om dit tegen te gaan? Zijn er vuistregels voor het aanleveren van radiomixen?

Bijna iedereen die zijn muziek hoort op de radio schrikt van hoe anders het klinkt. Radiostations gebruiken meestal een serie processors; multibandcompressors (vooral de Orban Optimod is berucht), limiters en vaak ook eq en stereobeeldbewerkers om zo luid mogelijk door te komen bij de luisteraar zonder de zender te oversturen en ook om meer eenheid in de sound aan te brengen. Vooral een gevarieerd programma met oude en nieuwe tracks, commercials, nieuws etc. kan behoorlijk in volume, dynamiek en frequentiebalans variëren. Door het geheel zwaar te bewerken gaat het gelijkmatiger klinken. En bij het draaien aan de afstemknop of het schakelen langs de presets van je ontvanger blijven de meeste mensen hangen bij de zender die het hardst doorkomt. Het idee is dus; hoe luider hoe meer luisteraars. Ideaal gesproken zou een zender de instellingen voor elke track moeten aanpassen maar dat is natuurlijk geen doen, dus alles staat op een vaste stand. En elk station gebruikt weer een andere keten aan processors en andere instellingen.

Het is gelukkig wel zo dat er steeds meer verzet komt tegen het verminken van de sound in naam van de luidheid. Albums worden wat minder bruut gelimit dan voorheen en bij een aantal radio- en tv-stations gebruikt men de beschaafde EBU R128 norm die uitgaat van de gemiddelde luidheid (dus geen peaklevel meer). Maar ik denk dat de meerderheid van de radiostations nog gewoon de ‘brute’ methode hanteert.

Het is lastig om je hier tegen te weren als producer. Je zou zelf al enorm kunnen limiten met het idee dat je de klank daarmee weliswaar lelijker maakt, maar in elk geval zelf in de hand houdt. Toch schijnt dit niet echt te werken; de zenderprocessing zorgt nog steeds voor irritant gepomp en nog meer vervorming dan je zelf al veroorzaakt. Opvallend genoeg blijken producties uit de tijd dat digitale limiting nog geen gemeengoed was vaak beter te klinken op de radio. Dit komt omdat die producties een veel lager gemiddeld energieniveau hebben dan veel moderne producties, waardoor ze minder snel in het (slecht klinkende) bovenste gebied van de zenderprocessing belanden. Net als elke compressor heeft ook een zenderprocessor een 'sweet spot', ga je daarr overheen dan neemt de vervorming toe en loopt het geluid vast. Ook zijn muzikale verhoudingen dan ineens ver te zoeken omdat alles gelijkwaardig aan elkaar wordt: het kleinste bijgeluid is ineens even hard als een basdrum. En gek genoeg klinken deze oude producties niet alleen beter, maar vaak ook luider in de uitzending. Je kunt proberen om een speciale radiomix te maken waarbij je vooral trage compressie gebruikt (dus langere attack en releasetijden) en er voor zorgt dat de mix niet gaat clippen, dus geen enorm afgevlakte pieken in de golfvorm. Zorgen voor een goede spectrale balans en niet te veel limiting gebruiken is dus het beste recept om op de radio goed over te komen. Je zou je tracks natuurlijk ook kunnen laten masteren door een competente masteringstudio die weet hoe een track moet klinken voor de radio.

Voor het overige moet je maar accepteren dat het raar of in elk geval anders klinkt op de radio. Je bent als producer natuurlijk extreem gevoelig voor wat er gebeurt met een mix die je zelf hebt gemaakt, de gemiddelde luisteraar zal dat nauwelijks opvallen.

zoeken
zoeken