Wat is MS-processing?

vragen 27-04-2012 08:04

Ik lees regelmatig in Interface over ms-processing en ik kom het ook af en toe op plug-ins tegen, maar wat houdt het precies in?

Jan Blijlevens

Beste Jan,

 

Dat ms staat voor mid(dle) en side. Je zou het kunnen zien als een variatie op, of alternatief voor een stereosignaal. In een stereosignaal heb je afzonderlijke kanalen voor links en rechts, maar bij een ms-signaal heb je een kanaal met mid (som) en een met side (verschil). Mid zou je kunnen zien als de monocomponent van het originele L/R-signaal.



Met de juiste microfoonset- up kun je direct ms opnemen, maar om een standaard stereosignaal in een ms-signaal om te zetten, heb je een encoder nodig en een decoder om ms weer in L/R-stereo om te zetten. De encoder maakt het m-signaal door eenvoudigweg links en rechts samen te voegen, zoals je dat doet als je een stereosignaal mono maakt. Dus m=L+R.



Klanken die zowel in het linker- als het rechterkanaal zitten, komen sterk door in m, maar hoe verder een signaal naar links of rechts gepanned is, hoe zwakker het in het m-signaal aanwezig zal zijn. Klanken die uit fase staan met elkaar, verdwijnen volledig. Om het side-signaal te maken trekt de encoder het linkerkanaal van het rechterkanaal af, dus s=L-R.



Dat betekent eigenlijk dat het linker kanaal uit fase gezet wordt en vervolgens met het rechterkanaal wordt samengevoegd. Signalen die in het midden zitten, en dus mono waren, doven elkaar daarbij uit. Hoe verder er iets naar de zijkant gepanned was, hoe luider het in het s-signaal vertegenwoordigd zal zijn. Klanken die uit fase stonden komen heel sterkdoor. Uiteindelijk is het s-signaal min of meer het tegenovergestelde van het m-signaal.

 

De Nederlandse termen som en verschil zijn eigenlijk duidelijker dan de Engelse termen mid en side; m is de som van L en R; s is het verschil tussen L en R. De vraag is natuurlijk wat het nut hier nu van is, want een mssignaal is niet om aan te horen; je moet het decoderen om weer een normaal stereosignaal te krijgen. Het nut zit ’m er vooral in dat een ms-gecodeerd signaal heel anders reageert op bewerking met hardware of plug-ins dan standaard L/R-signalen.

 

Een ‘ouderwetse’ toepassing is bijvoorbeeld het weghalen van laag uit het side-signaal om te voorkomen dat de naald uit de groef wordt gedrukt bij het snijden van vinyl. Verder kun je bij de mix exact bepalen hoe breed het stereosignaal moet gaan klinken door de balans tussen m en s bij het decoderen aan te passen. Dat is van belang bij stereomedia waarbij monocompatibiliteit essentieel is, zoals bij radio en film.

 

We zien inderdaad meer en meer ms-encoders in software, omdat je door alleen het m- of alleen het s-signaal met bijvoorbeeld een compressor of een eq te bewerken, allerlei hele lastige problemen kunt aanpakken zonder meteen het totale signaal te verminken. Vooral bij mastering kun je door te compressen, de-essen of eq’en op alleen het s-signaal allerlei problemen subtieler of effectiever aanpakken, terwijl de totaalklank er minder onder leidt. Het is binnen bepaalde grenzen zelfs mogelijk om de balans tussen de partijen in een strereomix nog enigszins te beïnvloeden. Daarnaast is het ook mogelijk om allerlei grapjes met het stereobeeld uit te halen. Met Voxengo’s gratis MSED plug-in of Brainworx bx_solo kun je zelf experimenteren met ms, maar wees voorzichtig; je kunt er ook hele lelijke dingen mee doen.

zoeken
zoeken