Analog Summing

vragen 02-11-2013 14:45

Over het begrip 'analog summing' in een digitale workflow hoor ik steeds vaker en mijn vraag is of u dat eens zou willen uitlichten. Er
zijn inmiddels vele summing boxes beschikbaar, maar die dwingen wel een
specifieke werkwijze af (group mixing/analoge routing) die mijns inziens
de voordelen van in-the-box mixage enigszins teniet doen. De vraag is
natuurlijk of dat het allemaal waard is. En is het denkbaar dat een audio-interface meteen een analoge summer aan boord heeft?
Jan Pieter Geersing

Beste Jan Pieter,

Analog Summing is een interessant maar ook controversiele techniek. Het komt neer op het aloude debat of digitaal net zo goed, beter, of slechter klinkt dan analoog. Bijna iedereen werkt met een computer en audiosoftware, maar er blijft een hang naar wat vaak beschreven wordt als het ‘organische’, open en muzikale karakter van een analoge mix in vergelijking met een ‘in the box’ mix (dus puur digitaal in de computer).

Vooral tijdens de eindmix, als tientallen digitale signalen door een digitale mixbuss ‘geperst’  worden, zouden de afrondingen in het digitale domein nadelig zijn voor de geluidskwaliteit. Ondanks het feit dat de data intern meestal met een hoge resolutie van 24- of 32-bit floating point verwerkt worden, menen sommigen dat bij het samenvoegen van veel signalen door afrondingsfouten vooral de zeer zachte details in de klank (zoals room, ambiance, et cetera)  nadelig beïnvloed worden en er een minieme vervorming of kleuring van het signaal optreedt. Omdat dit verschijnsel vooral bij de eindmix speelt, kiezen sommigen ervoor om de kanalen (individueel of in groepen ofwel stems, verdeeld) elk naar een geluidskaart of liever nog een topkwaliteit da-converter te sturen, en vervolgens naar een van de inputs van een summing-amp. Voorbeelden zijn de Tube-Tech SSA 2A (buizen), SPL Mixdream, Neve 8816 en Audient Sumo. Zo’n summing-amp heeft vaak zestien of acht stereo inputs, dus wordt de mix in even zo veel stems verdeeld, maar je kunt ze ook koppelen voor meer ingangen. Een summing-amp is meestal een doos met weinig of geen knoppen, met daarin hoogwaardige analoge elektronica die niets anders doet dan de inputs zonder verdere bewerking tot een stereosignaal samen te voegen (te ‘summen’). Dit stereosignaal moet vervolgens weer met een topkwaliteit ad-converter gedigitaliseerd worden. Overigens wordt ook vaak een goede analoge mixer (met de eq uit en alle gain en faders op nul) gebruikt als summing-amp. Zo combineer je de voordelen van het werken in het digitale domein met de klank van een analoge bewerking.

De voorstanders menen op die manier een betere klank te realiseren, die natuurlijker en gedetailleerder zou aanvoelen dan wanneer er gewoon in de computer gemixt wordt. Er zijn ook heel veel mensen die dit allemaal onzin vinden. Ik denk zelf dat een analoge stap in de productieketen goed kan zijn voor de klank, maar bij het beoordelen van het resultaat spelen psychologische factoren altijd een rol. Een echte opbjectieve A-B vergelijking tussen een 'in the box' box en eenanalog summning mix is vrijwel onmogelijk, dus er worden heel vaak ongefundeerde meningen verkondigd over wat beter is. Het analog summing-stadium kun je meteen gebruiken om je mix te bewerken met een buizenprocessor. Diverse summing-amps hebben trouwens sowieso al buizen aan boord. In dat geval staat buiten kijf dat je een andere sound krijgt dan met plug-ins op de masteroutput in de computer.

Bij ‘puristische’ analog summing hebben we te maken met subtiele details die niet voor iedereen even hoorbaar of relevant zijn. De muziekstijl is eveneens belangrijk. Ik vermoed dat goed opgenomen akoestische opnamen het meest zullen profiteren van deze methode. Verder doet het, zoals je terecht opmerkt, een aantal gemakken van het in-the-box mixen teniet zoals total recall en je hebt een geluidskaart met genoeg outputs nodig. Komt bij dat je een extra stadium da/ad-conversie gebruikt, wat ook zijn invloed op de klank zal hebben. Summing-amp en gebruikte converters zullen dus van topkwaliteit moeten zijn om de voordelen niet door de beperkingen van de gebruikte apparatuur te laten ondersneeuwen.

Zoals gezegd, een controversieel onderwerp, en er is geen onomstotelijk bewijs dat deze methode een betere klank oplevert. Toch raad ik iedereen die in het bezit is van de benodigde apparatuur aan om ermee te experimenteren, al is het maar met een gemiddelde analoge mixer en een doorsnee achtkanaals geluidskaart. De klank zal vrijwel zeker afwijken van de mix binnen de computer. Levert het een prettige klank op dan is dat mooi meegenomen. Zo niet, dan mix je gewoon weer ‘in the box’. Wil je je mix alleen een analoog tintje geven, dan is het achteraf bewerken van je ‘in the box’-stereomix met een goede analoge (buizen)compressor en/of eq een eenvoudigere en goedkopere optie.

Een analoge summer in een geluidskaart is een heel aardig idee, maar ik denk dat het nogal duur zal zijn om te maken. De echte analog summing freaks zullen toch liever hun favoriete summing-amp en converters gebruiken.

zoeken
zoeken