Bohemian Rhapsody - de Live Aid screenshots

Queen’s engineers Justin Shirley-Smith, Joshua J. Macrae en Kris Fredriksson

xtra 28-03-2019 16:03

Inmiddels uit op dvd uit en te bekijken via iTunes: Bohemian Rhapsody. Op 24 februari 2019 won de film Oscars voor soundediting en soundmix. Paul Tingen sprak met de engineers die verantwoordelijk waren voor het originele Queen-materiaal in de film. Lees het fascinerende verhaal over het opnieuw mixen van Queen’ s Live Aid-concert – hoogtepunt van de film – in Interface 227, april 2019. Paul Tingen kreeg van de drie heren de screenshots van de Live Aid opnames van het legendarische concert. Bekijk ze hier op Interface.nl. (klik op 'bekijk alle 10 foto's' om de screenshots groter te zien)

Bohemian Rhapsody is uitgegroeid tot een van de grootste muziekfilms in de geschiedenis. Met een relatief bescheiden budget van 52 miljoen dollar is het opmerkelijk te noemen dat de film wereldwijd al een spectaculaire miljard dollar opleverde en een hele berg prijzen won: twee Golden Globe Awards, twee British Academy Awards en vier Oscars. De Oscars voor Best Sound Mixing en Best Sound Editing gingen naar John Warhurst, Nina Hartstone, Paul Massey, Tim Cavagin en John Casali. De muziek in de film werd voorbereid, gemixt en in delen gecoproduceerd door drie mannen die al heel lang voor en met Queen werken: Justin Shirley-Smith, Joshua J. Macrae en Kris Fredriksson. Zij maakten de originele vertolkingen van Queen – die op perfecte wijze worden geplaybackt door de auteurs in de film – gereed voor mix en montage, waaronder de originele opnamen van het legendarische Live Aid-concert dat centraal staat in de film.

Live Aid
Het hart van de film Bohemian Rhapsody wordt gevormd door Queen’s legendarische Live Aid-concert in Wembley Stadium in Londen, 1985. De filmmakers recreëerden het hele evenement in detail met een combinatie van een opnieuw gebouwd podium, de acteurs die de bewegingen van de band in 1985 tot in de kleinste details imiteren en precies hetzelfde gekleed zijn, en veel CGI (computer generated imagery). Het was aan het drietal om een nieuwe geluidsmix van het originele concert aan te leveren. 

Groot en krachtig
‘Onze visie voor de mix was om het geluid zo groot en krachtig mogelijk te krijgen. Het is wel een rockband die in een stadion speelt! Dus niet te veel bewerken en geen edits of dingen repareren – en geen tuning. De enige reparatie die we deden was de feedback in Crazy Little Thing Called Love, waar een buis in Brian’s gitaarversterker ineens de geest geeft en er een vreselijk geluid klinkt. En we haalden ook het stemmen van de basgitaar tijdens Freddie’s Ay Oh-sectie eruit; opnieuw met Cedar Audio.’

Cedar Audio's Retouch is gebruikt om problematische geluiden uit sommige tracks van de Live Aid tape te halen.

Originele oplossing
De Pro Tools-mix van Queen’s Live Aid-concert bevat 90 tracks, opgedeeld in zes secties, van boven naar beneden: de originele multitrack prints, 15 aux-groeptracks, 3 mixtracks, 15 aux-stembuses, 17 stem-printtracks, en 12 aux-effecttracks. De structuur is dat alle originele audiotracks naar de groep aux-tracks eronder gestuurd worden: kick, snare, kit, bas, gitaar, akoestische gitaar, toetsen 1 en 2, piano, vier achtergrondzanggroepen, leadzang en publiek. In eerste instantie mixte het drietal deze aux-groeptracks naar een submix-aux-track, genaamd Sub=M=, met een Massenburg eq en de Impact compressor, en printte dat op een mixtrack, en dat ging dan weer naar een masteroutput.

De volledige Live Aid set is gemixed vanuit één enkele Pro Tools sessie. Bovenaan de originele audio files die vanaf de originele tape multitrack zijn binnengehaald; de onderste helft betsaat uit stems die opnieuw opgenomen zijn in Pro Tools.

In een sessie puur voor audio zou dit het eindstation zijn, maar omdat het drietal ook stems moest produceren voor de film, haalden ze de stereo mix uit de sessie en plaatsen ze deze in de playlist, en worden de 15 aux-groeptracks naar de 15 aux-stembussen onder de masteroutput gestuurd. Deze werden geprint op de 17 print-stemtracks. De meeste mensen printen stems door gewoon de betreffende tracks voor elke stem te solo’en, maar als er een compressor op de masterbus is, levert dat niet exact dezelfde mix op als alle stems aan het einde samengevoegd worden. Dit komt doordat de compressor anders reageert als er individuele elementen door gestuurd worden in plaats van alles tegelijk. Het drietal vond een originele oplossing...

Macrae: ‘Nadat we de stereo mix hebben gedaan, creëren we een nieuwe stereo mixprint-playlist, en een mix-comp-keytrack, en printen daar de stereo mix op, maar zonder de Impact compressor. Daarna kopiëren we de Massenburg en Impact plug-ins naar alle 15 stembustracks, zodat ze elk precies dezelfde eq en compressie hebben als we op de Sub=M= track hadden, en dus op de stereo mix met compressie. Tijdens de stereo mix gingen alle audiotracks naar de Sub=M= track, maar nu gaan al deze instrumentgrouptracks naar de corresponderende 15 stembustracks, en dus niet via de Sub=M=.

‘Daarna creëren we op de mix-comp-keytrack, die de stereo mix zonder compressie heeft, een prefader-send naar, laten we zeggen bus 5. Je moet je realiseren dat je stereo naar mono stuurt in dit geval, wat luider is dan stereo. Na wat experimenteren kwamen we tot de conclusie dat we de fader daarom 2,7dB naar beneden moeten zetten, als je Pro Tools 11 of later gebruikt. De volgende stap is dat we de sidechain keys van de Impact compressor op elke aux-stembustrack verbinden met bus 5. Dus de stereo mix zonder compressie gaat door de Impact plug-ins, die zich nu op alle stembustracks precies zo gedraagt als tijdens de hele stereo mix! Dit stelt ons in staat alle stems tegelijkertijd te printen, en als je alle stems samenvoegt, klinken ze precies zoals de stereo mix met compressie. Overigens, de functie van de Massenburg eq is simpel: deze haalt de vervelende lijnfrequentie van het Pal-televisieformaat weg van 15,625Hz.’

De multiple reverbs in de Live Aid mix komen uit Avid's D-Verb en een Lexicon 480 

 

 

 

 

 

 

 


De reverb over Freddie Mercury's zang komt uit een Lexicon 480, maar is ook behandeld met een ping-pong delay

 

 

 

Het 'geheime sausje' in Brian May's gitaarsound: een pseudo-random echo patch met Waves Super Tap.

zoeken
zoeken